Björg Árnadóttir
Björg er rithöfundur, blaðamaður, ritlistar- og myndlistarkennari með meistaragráðu í menntunarfræðum skapandi greina.
Hún stofnaði Stílvopnið árið 2015 og kennir sjálf flest námskeiðanna.
Nýverið hlaut Björg viðurkenningu alþjóðlegu frumkvöðlasamtakanna GlobalWIIN 2024 fyrir samfélagslega nýsköpun við þróun skapandi, valdeflandi inngildandi kennsluaðferða.
Eða eins og segir í viðurkenningarskjalinu “for outstanding tenacity and commitment capable of impacting lives.”
Menntun og störf
Ég vandist því ung að vera sí skrifandi enda úr rithöfundafjölskyldu. Hefði nám í ritlist staðið til boða á sjöunda áratug síðustu aldar hefði ég eflaust valið það en ég fór í staðinn lengri en ekki síðri leið að núverandi starfi. Ég sá þó ekki fyrr en síðar að ég hafði valið nám sem mér fannst standa ritlistinni næst en ég útskrifaðist úr kennaradeild Myndalista- og handíðaskóla Íslands (nú LHÍ) vorið 1983. Þar lærði ég ótal margt sem gagnast mér við ritlistarkennslu. Ég lærði að leiðbeina fólk við að lesa umhverfið og að komast yfir óttann við auða blaðið.
Fljótlega fékk ég vinnu hjá sænskri menningarstofnun, Norrbottens Bildningsförbund, og kynntist þar í rithöfundum og blaðamönnum sem voru að þreifa sig áfram með að kenna sitt fag á skapandi hátt á tímum þegar ritlistarkennsla var ennþá lítt þekkt. Ég starfaði líka við myndlist en sogaðist sífellt meir inn í heim fjölmiðlanna sem jók færni mína við að miðla, fræða og segja sögur. Ég lauk námi í blaðamennsku við Kalix folkhögskola og æ síðan hefur valdeflandi hugmyndafræði lýðháskólanna litað kennsluheimspeki mína: Raddir allra skulu fá að heyrast!
Eftir sex ára lærdómsríka dvöl í Svíþjóð flutti ég aftur til Íslands og tók að mér ritstjórn tímaritsins Veru og kennslu í fjórum fögum á þremur skólastigum.
,,Þú ættir að vita það, vænan," sögðu ýmir þegar ég auglýsti fyrsta námskeiðið mitt í skapandi skrifum hér heima árið 1989, að ritlist er bara sumum í blóð borin." Þetta var talsvert ríkjandi skoðun.
Sem betur fer voru Samtök móðurmálskennara þessu ósammála og ég fékk að túra um landið og kenna framhaldsskólakennurum ritlist ásamt Pétri Gunnarssyni rithöfundi og Baldri Sigurðssyni, frumkvöðli í ritlistarkennslu við Kennaraháskóla Íslands (nú Menntavísindasvið HÍ).
Fjörutíu ára kennslureynsla segir mér að ritlist sé sannarlega hægt að kenna. Markmið mitt er þó ekki að framleiða rithöfunda heldur að hjálpa almenningi að klæða hugsanir sínar í ritað mál.
Ritlistarkennsla hefur verið aðalstarf mitt síðan ég stofnaði Stílvopnið 2015 þótt ég gert ýmislegt annað. Ég hef skrifað, þýtt og ritstýrt blöðum og bókum, unnið við blaðamennsku og þáttagerð, leitt hópa í gegnum sköpunarferli hérlendis og erlendis. Og síðustu ár hef ég haldið ritbúðir í framandi löndum og þeim virðist bara fara fjölgandi.
Ég hef stýrt þremur fræðslu- og símenntunarmiðstöðvum (Símenntun á Vesturlandi, Framvegis - miðstöð um símenntun og Námsflokkum Reykjavíkur), unnið við að fræða ferðamenn og tekið þátt í þróun valdeflandi og inngildandi verkefni með aðferðum samfélagslistanna (community art).
Ég fæ aldrei nóg af því að fræða og miðla.
Í 4. og 5. þætti Hljóðrásar ævi minnar (21. og 22. ágúst 2025) spjalla ég talsvert um kennslu mína og ferðalög.
Sjá grein: Hvers vegna verður kona ritlistarkennari?
Útgefin verk
Hljóðrás ævi minnar Rás 1, 18-22. ágúst 2025
Eldri kona á Interrail Blogg (2023)
Tökum þátt í inngildingu. Leiðarvísir um inngildingu fatlaðs fólks í evrópsk æskulýðsverkefni (Landsskrifstofa Erasmus+ á Íslandi, 2022). Þýðing.
Á veraldarvegum. Endurminningar Sverris Sigurðssonar, arkitekts (Bókafélagið 2021). Aðlögun að íslensku nútímamáli.
ÖLLUM TIL HEILLA samtal um samfélagslistir (ReykjavíkurAkademían, 2021). Dagskrárgerð og stjórn verkefnis.
Af hetjum og hindrunarmeisturum (Divadlo bez domova, 2019). Kaflaskrif og þýðing.
LAKE MÝVATN people and places (Stílvopnið, 2015). Höfundur og myndritstjórn.
Orð og gjörð. Söguspuni sem aðferð við millimenningarnám fullorðinna (The Bielsko-Artistic Association Grodzki Theater, 2013). Kaflaskrif og þýðing
Af heilum hug: rætt við eldhugana Jónu Hrönn Bolladóttur og Bjarna Karlsson (Forlagið, 2011). Höfundur.
Storytelling at the settlement center. Iceland Country Report (Icelandic Tourism Research Centre, 2010). Rannsakandi og höfundur.
Forvitni, áræðni, skilningur: könnun á námskrá og kennsluháttum við myndlistardeild LHÍ (Félagsvísindadeild, 2008). Rannsakandi og höfundur.
Ord i Nord (Det nordiska skrivelærernetverket OrdiNord, 2005). Ritstjórn og framlag.
Gegnum glerþakið. Valdahandbók fyrir konur (Kvenréttindafélag Íslands, 1999). Þýðing.
I NOMOS. Samsýningin I NOMOS í Luleå, Stokkhómi og Moss, 1994-96. Einræða flutt og gefin út.
Skiss till en roman (Einkasýning í Norrbottens Museum, Luleå, 1987) Einræða flutt og gefin út, á sýningunni myndgerð frumsamin ljóð.
Varför måste jag lära mig teckna? (Skrivarförlaget, 1985). Höfundur og myndhöfundur.
Fjöldi blaðagreina, útvarps- og sjónvarpsþátta á Íslandi og í Svíþjóð 1985-2023.
Aðstoð við útgáfu bóka frá árinu 2015.
Verk í vinnslu: Skáldsagan Gróa sem kannski kemur einhvern tíma út í einhverri mynd.
Verðlaun og tilnefningar
Nokkur viðtöl
1976 Fyrstu verðlaun í ritgerðarsamkeppni Samvinnuhreyfingarinnar
1983 Verðlaun úr Styrktarsjóði Svövu Finsen fyrir framúrskarandi námsárangur í MHÍ (nú LHÍ)
1987 Menningarverðlaun Luleåborgar, Svíþjóð
1993 Tilnefning til Fjölmiðlaverðlauna Norrænu ráðherranefndarinnar
2006 Starfsmenntaverðlaunin í flokki einstaklinga
2024 Alþjóðleg hvatningarverðlaun kvenna GlobalWIIN 2024
- Viðtal um ævistarfið (Samfélagið, RÚV: hefst mín. 29:21)
- Vinkonurnar Björg Árnadóttir og Ragnhildur Vigfúsdóttir (Gestaboð, RÚV)
- Bítið – það að geta tjáð sig er valdeflandi.
- ,,Ætli ég verði ekki að þessu fram að áttræðu“. Lifðu núna.
- Grein Stefaníu Valgeirsdóttur um endurminninganámskeið Stílvopnsins í FEB félagstíðunum (bls. 30-31)
- Grafðu þar sem þú stendur. Fréttabréf U3A.
- Björg um Hetjuferðina (Samstöðin)
- Björg og Stílvopnið (Orð af orði, RÚV)
- Vinkonurnar Björg Árnadóttir og Valgerður H. Bjarnadóttir (Segðu mér, RÚV)
- Björg hefur kennt ritlist í þrjátíu ár (Hringbraut)
- Það er félagsleg athöfn að skrifa (Vísir)
Frá frumsýningu á verkinu I Nomos í Norrbottens Museum 1996. Björg frumflytur einræðu, hin sænska Anna Toresdottir frumsýnir málverk sín og hin norska Anniken Paulsen frumflytur píanóverk, verk sem öll eru innblásin af sömu hugmynd og unnin fyrir norrænan styrk.
